महाराष्ट्रातील पर्यायी प्रती कासपठार –  Prati Kaas Pathar in Maharashtra (Alternate to Kaas

plateau)

महाराष्ट्रातील नैसर्गिक सौंदर्य: कास पठारासारखे अनेक पर्यायी पर्यटन स्थळे

सातारा जिल्यातील कास पठार हे महाराष्ट्रातील एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे. मात्र, तेथे गर्दीमुळे निसर्गाचा आस्वाद घेणे कठीण होऊ शकते. या लेखात, महाराष्ट्रातील कास पठारासारखेच नैसर्गिक सौंदर्य असणारी काही पर्यायी पर्यटन स्थळे सांगितली आहेत. या स्थळांना भेट देऊन पर्यटक गर्दीपासून दूर निसर्गाचा आनंद घेऊ शकतात.

1) कोल्हापूरच्या कास पठारासारखी किटवडेची निसर्गसंपदा (Prati Kaas pathar – Kolhapur)

कोल्हापूर जिल्ह्यातील आजरा तालुक्याला निसर्गाची अद्भूत जैवविविधता लाभली आहे. येथील किटवडे हे गाव पावसाळ्यात दररोज होणाऱ्या अतिवृष्टीमुळे रंगीबेरंगी रानफुलांनी नटलेले असते. त्यामुळे या गावाची ओळख कोल्हापूरच्या कास पठारासारखी होत आहे.

किटवडे हे गाव आंबोली रस्त्यावर घाटकरवाडीपासून तीन किलोमीटर अंतरावर आहे. आजरा तालुक्यातील धामणे गावाचा डोंगर.

येथे पांढरी, निळसर, पिवळी, गुलाबी अशा विविध प्रकारची रानफुले आढळतात. सीतेची आसवे, सोनसळी, गुलाबी तेरडा, पेव, भुई चापा, सुरंगी, अंजनीची निळसर फुले, बकरा वनस्पतीची फुले यासह अनेक प्रकारची रानफुले किटवडेच्या सड्यावर बहरतात.

या रानफुलांच्या सुगंधाने परिसर मोहक बनतो. पर्यटकांना या रानफुलांनी आकर्षित केले जाते. किटवडे परिसरात रानभाज्या आणि जंगली प्राणी देखील आढळतात. भारंगी, पात्री, कर्टुली, वाघाटी, आळंबी, नाली, अकुरवेल, आधाळी, फिरशी, चिवारी, कचर, लोकेरी, काकडी सारखी रानभाज्या येथे आढळतात. हत्ती, गवे, साळींदर, डुक्कर, भेकर, कोल्हे, लांडगे, वाघ, बिबट्या, काळवीट असे जंगली प्राणीही या परिसरात आढळतात.

किटवडे हे गाव समुद्रावरून येणाऱ्या पावसामुळे अतिवृष्टीचा पाऊस पावते. दररोज १५० ते २०० मिमी. पाऊस होतो. त्यामुळे किटवडेला प्रती चेरापुंजी म्हणून ओळखले जाते.

आजरा :

औषधी वनस्पती, मुबलक जैवविविधता व निसर्ग सौंदर्याने समृद्ध असलेला आजरा तालुका आहे. पावसाळ्यात दररोज अतिवृष्टीचा पाऊस पडत असल्याने प्रती चेरापुंजी म्हणून ओळख असलेला किटवडेचा सडा सध्या रंगीबेरंगी रानफुलांनी बहरला आहे.

प्रती कासपठार म्हणून याठिकाणाची ओळख होत आहे. विविध प्रजातीची ही रानफुले आपल्या मनमोहक सुगंधाने पर्यटकांना आकर्षित करीत आहेत.

आजरा तालुक्याला निसर्गाची अव्दितीय जैवविविधता लाभली आहे. स्थानिक नागरिकांनी मिळालेली निसर्गसंपदा सुस्थितीत आजपर्यंत राखून ठेवली आहे. त्यामुळे येथील परिसरात दुर्मिळ ते अतिदुर्मिळ जलचर, उभयचर प्राणी, वनस्पती, पक्षी, कीटक, रानफुली रानभाज्या व रानफळे सहज आढळून येतात. त्यामुळे किटवडे ( ता . आजरा ) परिसर पर्यटकांबरोबरच, अभ्यासक, पर्यावरण प्रेमी यांना आकर्षित करीत आहे.

आजरा आंबोली रस्त्यावर घाटकरवाडीपासून तीन कि.मी.अंतरावर हा किटवड्याचा सडा आहे. या ठिकाणी आता पांढरी, निळसर, पिवळी, गुलाबी अशा विविध प्रकारची रानफुले बहरली आहेत. म्हणूनच जैवविविधतेने समृद्ध असलेले गाव म्हणून किटवडेचा उल्लेख राज्यभर केला जातो

सीतेची आसवे असणारी निळसर फुले, सोनसळीची पिवळी फुले, गुलाबी तेरडा, पेवची पांढरी फुले, भुई चापा, अत्तर काढण्यासाठी वापरली जाणारी सुरंगीची फुले, सुंदर वास असणारी अंजनीची निळसर फुले. तर सात वर्षांनी फुललेली बकरा वनस्पतीची फुले यांचा मनमोहक असा सडा जवळपास ५० ते ६० एकरमध्ये बहरला आहे.

शेकडो प्रकारच्या उपलब्ध रानभाज्या

भारंगी, पात्री, कर्टुली, वाघाटी, आळंबी, नाली, अकुरवेल, आधाळी, फिरशी, चिवारी, कचर, लोकेरी, काकडी सारखी गोमटी भाजी या रानभाज्या या परिसरात उपलब्ध आहेत. पावसाळ्यात चार महिने पावसाने गावाचा संपर्क तुटल्यानंतर नागरिकांना या भाज्यांवरच अवलंबून राहावे लागते.

परिसरात वावर असणारे जंगली प्राणी

हत्ती, गवे, साळींदर, डुक्कर, भेकर, कोल्हे, लांडगे, वाघ, बिबट्या, ब्लॅक पॅंथर, काळवीट अशा प्रकारचे प्राणी या भागात दररोज शेतकऱ्यांना दिसतात

किटवडे परिसरातील औषधी वनस्पती

अमृता, नरक्या, हिरडा, बेहडा, कुंभ, कोकम, दातपडी, रताळे, हाडसांदी, मालेबंद, दूधगर्भणी, शिकेकाई,तमालपत्री, मिरी यासह ३० ते ३५ औषधी वनस्पती सापडतात

प्रतिचेरापुंजी म्हणून ओळख असलेले पावसाचे गाव

समुद्रावरून येणारा पाऊस किटवड्याच्या सड्यावर आदळून पडतो. दररोज १५० ते २०० मि.मी. पाऊस होतो. चेरापुंजी किंवा त्यापेक्षा जास्त पाऊस पडत असल्याने किटवडेची ओळख प्रतीचेरापुंजी अशी आहे.

Reference news

https://www.lokmat.com/kolhapur/kas-plateau-of-kolhapur-the-fragrance-of-wild-flowers-blooms-in-kitwade-in-ajraj-tourists-are-attracted-by-different-species-of-flowers-a-a746/

2) कागल तालुक्यातील माद्याळ पठार (Prati Kaas pathar – Madyal)

कागल तालुक्यातील माद्याळ पठार: पर्यटकांसाठी नवीन पर्याय

कागल तालुक्यातील दक्षिणेकडील शेवटचे टोक म्हणून माद्याळ आणि माद्याळ-हुडा परिसर – माद्याळ-हुडा ते धामणे हा नव्याने झालेला रस्ता असून या रस्त्यालगतच सुमारे एक ते दीड किलोमीटरचा असलेला हा पठार आहे. सेनापती कापशीपासून हे ठिकाण नऊ- दहा किलोमीटर अंतरावर आहे.vv

सातारा जिह्यातील कास पठाराप्रमाणेच जैवविविधता असलेला कागल तालुक्यातील माद्याळ पठार आता पर्यटकांना आकर्षित करत आहे. पावसाळ्यात दररोज होणाऱ्या अतिवृष्टीमुळे हा पठार रंगीबेरंगी रानफुलांनी नटलेला आहे.

माद्याळ-हुडा ते धामणे या नवीन रस्त्यालगत सुमारे एक ते दीड किलोमीटरचा हा पठार आहे. येथे पांढरी, निळसर, पिवळी, गुलाबी अशा विविध प्रकारची रानफुले आढळतात. सीतेची आसवे, सोनसळी, गुलाबी तेरडा, पेव, भुई चापा, सुरंगी, अंजनीची निळसर फुले, बकरा वनस्पतीची फुले यासह अनेक प्रकारची रानफुले माद्याळ पठारावर बहरतात.

या रानफुलांच्या सुगंधाने परिसर मोहक बनतो. पर्यटकांना या रानफुलांनी आकर्षित केले जाते. माद्याळ पठार हे दुर्लक्षित असलेले पर्यटनस्थळ आहे. मात्र, येथील निसर्गसंपदा पाहून पर्यटक आनंदित होतील.

या परिसरात औषधी वनस्पतीही आढळतात. विविध प्रकारचे वृक्ष, गवतांच्या जाती, पक्षी, भुंगे, फुलपाखरे यांचाही सहवास येथे आढळतो.

याशिवाय पावसाळ्यामध्ये माद्याळहून या परिसरात जाताना मध्येच डोंगरांमध्ये एक छोटा धबधबा आहे. त्याचाही आनंद या पर्यटकांना मिळू शकतो

माद्याळ पठार हे पर्यटकांसाठी एक नवीन पर्याय आहे. या पठाराला पर्यटन स्थळ म्हणून विकसित केल्यास येथील नागरिकांना आर्थिक फायदा होईल.

Reference news

https://www.tarunbharat.com/kolhapur-kagal-the-plateau-madyal-covered-with-greenery-need-to-tourist-spot/#google_vignette